Cách nay hơn 10 năm, anh Nguyễn Văn Thủy có mua một khu đất rộng khoảng 12 ha ở ấp Cái Trôm, xã Phước Hiệp, huyện Củ Chi. Với sẵn niềm đam mê cá cảnh, cùng với điều kiện thuận lợi là khu đất kề cạnh con kênh Đông ăm ắp nước, anh Thủy đã đầu tư nhiều tỷ đồng vào để nuôi cá cảnh. Hàng loạt hồ nuôi được xây dựng; lưới che, dụng cụ chuyên dùng… lần lượt được sắm sửa, chỉ để làm sao làm ra được những con cá cảnh có chất lượng cao và phù hợp thị hiếu của người chơi cá và thị trường. Công việc nuôi và kinh doanh cá cảnh cũng suôn sẻ được vài năm thì trục trặc. Lúc đó, do công việc nhàm chán nên đội ngũ lao động thường xuyên nghỉ việc, vì thiếu lao động nên anh Thủy tạm dừng nuôi cá, đóng cửa trại nuôi… Bẵng đi vài năm, nhờ bạn bè và người thân động viên, ủng hộ và thấy con cá cảnh cũng có giá nên anh Thủy mạnh dạn nuôi lại cá… Lúc này, nhận thấy hình thức nuôi trước kia (hộ gia đình) chưa mang lại hiệu quả như mong muốn, trong khi hình thức kinh tế tập thể được nhiều hỗ trợ và ưu đãi từ Nhà nước nên anh Thủy quyết định chuyển hướng. Anh đi vận động người thân, bạn bè cùng tham gia, góp vốn để thành lập HTX. Tháng 3-2013, HTX Sinh vật cảnh Sài Gòn ra đời với 7 thành viên, anh Thủy được tín nhiệm bầu làm chủ nhiệm. Đến nay, số thành viên đã lên 11 và vốn điều lệ lên tới 3 tỷ đồng, các xã viên đều sinh sống ở Củ Chi và các quận, huyện khác của TPHCM. Anh Thủy cho biết: Khi mới thành lập HTX đã được Liên minh HTX TPHCM hỗ trợ ban đầu 30 triệu đồng để mua sắm phương tiện, trang thiết bị làm việc; sau đó hỗ trợ thêm 70 triệu đồng để xây dựng văn phòng làm việc. Ngoài ra, HTX còn được hỗ trợ lương cho hai nhân sự có trình độ cao đẳng và đại học. Chính quyền địa phương cũng giúp đỡ, hỗ trợ nhiều thứ…

Để các thành viên tin tưởng và yên tâm gắn bó với nghề, anh Thủy quyết định “hy sinh” lợi ích cá nhân, cho các thành viên mượn (không thu tiền) đất để nuôi cá. Bên cạnh đó, để công việc đạt hiệu quả cao, HTX được chia thành các tổ sản xuất, phụ trách các dòng cá chính cũng như đảm nhận các khâu chủ yếu trong toàn bộ quy trình nuôi và kinh doanh. Hằng tuần, các tổ đều vạch ra kế hoạch, thông qua ban chủ nhiệm HTX rồi tổ chức triển khai thực hiện. HTX cũng thường xuyên họp bàn để rút kinh nghiệm và có điều chỉnh kịp thời trong hướng sản xuất – kinh doanh… Ban đầu, dù tâm huyết nhưng các xã viên chưa nắm rõ được kỹ thuật nuôi, chăm sóc cá cảnh… Tuy vậy, nhờ bạn bè, người quen là các chuyên gia nông nghiệp tư vấn qua điện thoại, email… rồi sau đó thuê kỹ sư thủy sản và thức ăn công nghiệp nên dần dần các xã viên đều nắm vững kỹ thuật nuôi và chăm sóc nhiều dòng cá cảnh…

Về hiệu quả kinh doanh, anh Thủy chia sẻ: Hiện nay HTX đã xuất khẩu cá cảnh trực tiếp, chủ yếu xuất sang châu Âu, Mỹ, Trung Đông, Nhật Bản, Singapore, Thái Lan, Hàn Quốc… Năm 2015 vừa qua, mỗi tháng HTX xuất khẩu khoảng 700 ngàn con cá cảnh các loại, với doanh số từ 3-4 tỷ đồng mỗi tháng (tính cả chi phí vận chuyển, giao tận tay khách hàng ở nước ngoài), tăng khoảng 20% so với năm 2014. Ngoài cá cảnh tự nuôi, HTX còn thu mua cá cảnh bên ngoài của người dân. Anh Thủy tâm sự: Nghề nuôi cá cảnh cần đầu tư rất lớn, vừa làm vừa tái đầu tư, từ cơ sở vật chất đến xúc tiến thương mại, HTX thường xuyên tham dự các hội chợ quốc tế về cá cảnh… Hiện nay, HTX chưa chia lợi nhuận vì vẫn còn đang trong giai đoạn mở rộng, củng cố, hoàn thiện mọi mặt. Xã viên ngoài lương thì có thưởng hàng tháng tùy theo hiệu quả công việc, thu nhập mỗi xã viên trung bình khoảng 4 – 4,5 triệu/tháng. Các xã viên thống nhất, khi nào mô hình ổn định thì mới tính đến chuyện chia lợi nhuận…

Hoàng Liêm